Genel Bilgiler: Süperpozisyonun (üst üste çakıştırma işlemi) yarı otomasyon uygulamalı yöntemi, dijital ortamdaki görüntüler kullanılırken ortodontistlerin gelişim ve tedavi etkilerini daha iyi anlayabilmelerine yardım eden bir araç olarak tanımlanmaktadır.
İncelenen Makale: Jacquet W, Nyssen E, et al. Novel Information Theory Based Method for Superimposition of Lateral Head Radiographs and Cone Beam Computed Tomography Images. Dentomaxillofac Radiol 2010; 39 (May): 191-198.
Geçmiş Deneyimler: Yanal sefalometrik radyografilerin izlenmesi ile normal değerlerin karşılaştırılması ve üst üste çakıştırılması şu sıralarda hastalara çok yönden bakım imkânı sunmaktadır. Ayrıca, tek bir pratisyen tarafından belirlenen sınır çizgileri özellikle pratisyenler arasında geniş bir değişkenliğe sahiptir. Sınır çizgilerinin belirlenmesinde otomasyon uygulanırken kullanılan metotlar, yine de klinik kullanım açısından çok fazla değişkenlik göstermektedir. Ancak görüntüleri gri skalasına (piksel ya da voksel tabanlı) dayanarak direkt olarak çakıştıran yöntemler denenmeye başlanmıştır. Fakat bunlar birkaç çift probleme sahiptir. İlk olarak, biçim bozuklukları ya da daha önce yapılmış herhangi bir işlem, görüntü boyunca gri tonlamanın dağılımını değiştirebilmektedir. Dolayısıyla direkt bir korelasyon kurmak oldukça zor hale gelmektedir.
Süperpozisyona dayalı iki taraflı bilgilerde matematiksel bir tekniğin kullanılması, gri tonlamanın dağılımının varyasyonları ile başa çıkmada daha sağlam görünmektedir. İkinci olarak, bu teknikler görüntünün tamamının çakıştırılmasını öngörmektedir. Bu sebeple daha önceki iki taraflı çakıştırmalar bir ilgi bölgesinin tanımlanmasını gerektirebilmekte ve sonrasında bu ilgili bölgenin üst üste çakıştırılması sağlanması ve tekrar tüm görüntüye uygulanması daha sağlıklı olabilmektedir. Ancak, ilgili bölgedeki odak noktalarının saptanarak üst üste çakıştırılması, daha etkili hale getirilebilmektedir.
Hedef: Fokal mutual bilgileri (FMI) yanal sefalometrik ve dental volumetrik tomografilerin süperpozisyonunda bir yöntem olarak ortaya koymak.
Metotlar: İkinci azıdişi mesiyal olarak yerinden edilmeden hem önce, hem de sonra, farklı açılardan (-4,0° den +4,0° a kadar, 0,5° lik adımlarla) alt çene canlı eşdeğer modele ait diş kökucu bölgesine ilişkin bir dizi radyografi alındı. Süperpozisyon işlemi hem ilgili alanın belirlenmesi, hem de FMI yaklaşımları ile gerçekleştirildi. Bunlara ek olarak birbirini izleyen iki yanal sefalometrik görüntü (tedavi öncesi ve sonrası) FMI ile süperpoze edildi. 3 ayrı çakıştırmanın gerçekleştirilebilmesi için kafatasına, alt çeneye ve üst çeneye ilişkin olarak dört adet odak seçildi. Son olarak, 2 adet ardışık CBCT görüntüsü (alt çene operasyonundan önce ve sonra olacak şekilde) alt çene üzerindeki üç odak kullanılarak FMI yaklaşımı ile üst üste çakıştırıldı.
Sonuçlar: FMI, ilgi alanının belirlenmesi yaklaşımı ile karşılaştırıldığında 17 kök ucu bölgesine ilişkin süperpozisyonlarda daha üstün sonuçlar ortaya koymakla birlikte daha iyi bir genel dizilim göstermiştir. Tedavi etkilerini açık bir şekilde göstermek amacıyla yanal sefalometrik filmlerde ve CBCT görüntülerde hatasız çakıştırmalar gerçekleştirildi.
Sonuçlar: Sefalometrik radyografilerin ve CBCT görüntülerinin çakıştırılmasında FMI sonuç olarak daha kolay ve çabuk bir yöntem sunmaktadır. Süperpozisyon uygulanacak ilgili alanın noktalarının belirlenmesi manuel olarak gerçekleştirilebilmektedir ancak yine de bu yöntem, görüntülerin çakıştırılması için harcanan zamanı inanılmaz derecede azaltmaktadır.
Araştırmacının Yorumları: Bu, süperpozisyona ilişkin enteresan yaklaşım, gelecek için umut verici görünmektedir. Yarı otomasyon uygulamalı yaklaşım yalnızca zaman tasarrufu sağlamayacak, aynı zamanda süperpozisyona ilişkin potansiyel pratisyen önyargılarını azaltıp, daha gerçekçi gelişim ve tedavi değişikliklerini ortaya koyacaktır. Dijital çağda süperpozisyonların kullanımının geliştirilmesi açısında bazı yeni gelişimlere ihtiyaç duyulmaktadır.
Araştırmacı: Brent E. Larson, DDS, MS
EMail: wjacquet@vub.ac.be
